Miesiąc: Październik 2012

Nowe „rozporządzenie MiFID” – szczegółowe warunki techniczne i organizacyjne

W Dzienniku Ustaw z dnia 27 września 2012 r. zostało opublikowane nowe Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego, czyli jedno z najważniejszych „mifid’owych” rozporządzeń.

Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 października 2012 r., przy czym banki powiernicze prowadzące działalność na podstawie zezwolenia udzielonego przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia muszą w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia opracować i wdrożyć regulaminy ochrony przepływu informacji poufnych oraz stanowiących tajemnicę zawodową.

Co ciekawe  poprzednio obowiązujące Rozporządzenie, z dnia 23 grudnia 2009 r. (Dz. U. Nr 204, poz. 1579) nie wskazywało wprost takiego obowiązku. Praktyką było, w przypadku świadczenia usług powierniczych (które to usługi często wykonywane były przez kilka osób, co w skali całego banku jest nieznaczną ilością), że „bank powiernik” posiadał odrębny Regulamin świadczenia usług powierniczych, natomiast pozostałe regulaminy, były regulaminami bankowymi stosowanymi do „banku powiernika” odpowiednio (tak było z konfliktami interesów, market abuse, zachętami, polityką Compliance etc. etc.). Obecnie wydaje się, że takiej możliwości w przypadku regulaminu ochrony informacji poufnych oraz stanowiących tajemnice zawodową, nie ma. Zagadką jest też, co ustawodawca miał na myśli wskazując w § 41, iż „banki powiernicze” muszą wdrożyć „regulaminy” – być może chodzi o to, że regulamin ochrony przepływu informacji poufnych musi być odseparowany od tego chroniącego tajemnicę zawodową?

 Z innych zmian wprowadzonych należy wymienić następujące grupy:

  1. Dodanie sformułowań o rachunkach zbiorczych: § 1 pkt 1, § 10 ust. 1, § 11 ust. 4, § 11 ust. 4 pkt 2, § 11 ust. 4 pkt 2 lit g, § 11 ust. 11 pkt. 1.
  2. Zmiana brzmienia w szczególności w: § 3 ust. 1, § 4 ust. 1, § 4 ust. 5, § 7 ust. 1, § 7 ust. 1 pkt 2, § 9 ust. 1 i nast., § 11 ust. 2 i nast., § 12 ust. 1, § 13 ust. 1, § 14 ust. 4, § 14 ust. 6 pkt 1, § 15 ust. 2 i 4, § 16 ust. 1 i 2, § 17 ust. 1, § 19 ust. 1, § 35 ust. 4, § 36 ust.1, § 39 ust. 3 pkt 4.
  3. Dodanie/ujęcie przepisów/sformułowań: dodanie definicji klienta w § 1 pkt 13, ujęcie sformułowania „oddziały” w § 9, dodanie w § 11 ust. 7 pkt 4 sformułowania o „informacjach przekazywanych lub otrzymywanych przez firmę inwestycyjną w związku z otrzymaniem zlecenia”, dodanie w § 11 ust. 9 zapisu stanowiącego, iż „W przypadku gdy zlecenia mają być składane przez pełnomocnika, firma inwestycyjna może ustalić z tym pełnomocnikiem sposób identyfikacji osoby, w imieniu której pełnomocnik będzie składał zlecenia”, dodanie w § 15 ust. 2 oraz ust. 6 informacji o monitoringu i regularnej weryfikacji stosowanych systemów oraz wdrożonych regulaminów i procedur wewnętrznych, dodanie w § 15 zapisów stanowiących o „regulaminach” oraz odróżnienie ich od „procedur wewnętrznych”, dodanie § 26 pkt 4 stanowiącego o ryzyku z tytułu transakcji sekurytyzacyjnych (dla domów maklerskich), dodanie § 26 pkt 9 w zakresie ryzyka utraty płynności (dla domów maklerskich), dodanie w § 31 pkt 4 oraz § 32 (dla domów maklerskich).

Stanowisko UKNF – sprzedaż produktów inwestycyjnych

Po ostatnim Stanowisku ESMA w sprawie odpowiedniości oraz podobnym w zakresie funkcji Compliance w  firmie inwestycyjnej nie trzeba było długo czekać na nowe stanowisko Komisji w zakresie poprawności sprzedaży produktów inwestycyjnych. O ile ciągle pamiętamy ostatnie „produkcje” KNF dotyczące poprawności procesu sprzedaży (wtedy lokat „antybelkowych”) i pisma Przewodniczącego kierowane do poszczególnych banków  to jednak obiektywnie muszę stwierdzić, że nowe pismo z tamtymi nie ma nic wspólnego (na szczęście!), jest rzeczowe, konkretne i dobrze opracowane merytorycznie.

Co do pierwszej  rekomendacji, dotyczącej rzetelności rozpowszechnianych informacji, dodałbym do nich jeszcze obligatoryjnie wszelkie zasady płynące z kodeksów reklamy etc. (patrz bibliografia poniżej). Wynika z nich, że Banki, informując o rodzajach i warunkach świadczonych usług, powinny zapewnić klientowi pełną i rzetelną informację, w tym o możliwościach uzyskania dodatkowych korzyści oraz o kosztach i ryzykach związanych z poszczególnymi oferowanymi usługami, umożliwiając klientowi dokonanie właściwego wyboru. Warto by reklama produktu inwestycyjnego nie nosiła znamion ani reklamy „kłamliwej (fałszywej)”, ani reklamy „oszukańczej”, tym bardziej reklamy „naśladowczej”, „oczywistej” czy „przesadnej”, bądź „naruszającej cudze oznaczenia handlowe”. Jak zawsze wątpliwości mogą pojawić się w przypadku tzw. „reklamy niepełnej”, ale to temat na inne opracowanie.

Inną ciekawą sprawą, z którą się oczywiście co do zasady zgadzam, jest postulat (via rekomendacja nr 7), by klient przed podpisaniem umowy mógł zabrać wszelkie niezbędne dokumenty i skonsultować się z prawnikiem/ doradcą finansowym etc. Oczywiście nie sposób klientowi takiego prawa odmówić, aczkolwiek z  drugiej strony doradca bankowy zawsze z jednej strony ma baczenie na tajemnicę przedsiębiorstwa, z drugiej strony na szybszą sprzedaż (klient zawsze się może rozmyślić), a zatem  obawiam się, że w praktyce sprzedaży mogą wystąpić problemy z wykonywaniem w/w rekomendacji.

Co do innych rekomendacji UKNF to w zasadzie nie sposób się z nimi nie zgodzić. Na marginesie – zawsze mnie to zastanawiało – ja rozumiem, że Komisja, że Urząd ale czy naprawdę nie można po tylu latach wreszcie załączać dokumentów w wersji PDF – tekst, a nie PDF – obraz? Czy naprawdę w XXI wieku chcąc zacytować Komisję muszę walczyć z plikiem albo co gorsza przepisywać dany dokument?

I jako bibliografia uzupełniająca powyższe zagadnienie (bardzo wybiórczo):

1. DYREKTYWA 98/27/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów;

2. DYREKTYWA 2005/29/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”);

3. DYREKTYWA RADY z dnia 10 września 1984 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących reklamy wprowadzającej w błąd;

4. Barańczyk Izabela „Dozwolone i zakazane porównania w reklamie.” [w:]  „Przegląd Prawa Handlowego 2000/4/20”;

5. Gnela Bogusława Ochrona konsumenta usług finansowych. Wybrane zagadnienia prawne”, monografia, Oficyna 2007 r.;

6. Kanon Dobrych Praktyk Rynku Finansowego;

7. Kodeks Postępowania w Dziedzinie Reklamy wraz z „Zaleceniami dotyczącymi reklamy adresowanej do dzieci”;

8. Kodeks Etyki Reklamy (Rada Reklamy);

9. Komunikat KNF w sprawie nierzetelnych reklam produktów bankowych;

10. Malarewicz Agnieszka „Konsument a reklama. Studium cywilnoprawne” monografia, Oficyna 2009 r.;

11. Nowińska Ewa, Skubisz Ryszard „Reklama porównawcza” [w:] Państwo i Prawo 1995/5/26;

12. Świstowska Agata „Nieuczciwa reklama jako przykład czynu nieuczciwej konkurencji” [w:] Przegląd Prawa Handlowego 1994/7-8/22;

13. Zasady Reklamowania Usług Bankowych – Załącznik do uchwały KNF z dnia 2 października 2008 r.;

14. Zasady Dobrej Praktyki Bankowej – Załącznik nr 1 do Uchwały nr 6 XVIII Walnego Zgromadzenia Związku Banków Polskich z dnia 26 kwietnia 2007 r. uwzględniający zmiany wprowadzone uchwała nr 13 XX Walnego Zgromadzenia Związku Banków Polskich z dnia 21 kwietnia 2009 r.;